O nas

Przegląd Filmów Etnograficznych
„Oczy i Obiektywy”

„Oczy i Obiektywy” to coroczny przegląd filmów etnograficznych organizowany przez Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna im. Witolda Dynowskiego, jedyne takie wydarzenie w Polsce. Podczas przeglądu pokazywane są filmy polskich i zagranicznych twórców – zarówno nowości, jak i twórczość klasyczna, której do tej pory szersza widownia nie miała szansy poznać.

Układając program festiwalu ogłaszamy szeroki nabór, ale korzystamy też ze współpracy z wiodącymi, światowymi ośrodkami antropologii wizualnej oraz najważniejszymi festiwalami filmów etnograficznych. Filmy ze zbiorów OiO pokazywane były również gościnnie – m.in. podczas Festiwalu Mandragon oraz w Muzeum Kultury Ludowej Pomorza. Każdego roku projekcjom towarzyszą liczne wydarzenia dodatkowe – spotkania z twórcami, panele dyskusyjne, koncerty.

Trochę historii

Pierwsza edycja „OiO” została zorganizowana w 2004 r. przez Koło Naukowe „Etno” Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak ambicje organizatorów od początku były większe i przegląd już rok później wyszedł poza mury uniwersyteckie. Najdłużej „Oczy i Obiektywy” zagościły w sali kinowej Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, do której po kilku latach przerwy wróciły na nowo od 2022 roku. W krótkim czasie stały się jedną z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych imprez etnograficznych w Polsce.

Jednocześnie, na fali rosnącego zainteresowania pokrewnym filmem dokumentalnym, impreza zaczęła przyciągać coraz więcej widzów spoza środowiska etnograficznego, zaintrygowanych, co może się kryć za określeniem „film etnograficzny”. Definicji jest wiele, ale najkrócej mówiąc filmy etnograficzne to obrazy kręcone przez antropologów z zacięciem filmowym i przez filmowców z wrażliwością etnograficzną.

Od 2004 r. zmieniło się bardzo wiele. Częściowo za sprawą „Oczu i Obiektywów”, podczas których szersza publiczność mogła zapoznać się z klasyką filmu etnograficznego. Jednak proces zmian był dużo szerszy. Na całym świecie zwiększyła się popularność różnego rodzaju filmów dokumentalnych – coraz częściej długometrażowych, o dużym budżecie. W konsekwencji większym zainteresowaniem zaczęły się cieszyć festiwale filmu dokumentalnego, a najlepsze dokumenty zaczęły wchodzić do szerokiej dystrybucji.

Jednocześnie zmieniło się podejście do wizualności i jej znaczenia w badaniach etnograficznych. Samo filmowanie nie jest już kosztowną i wymagającą profesjonalnego przygotowania techniką. Każdy etnograf może w każdej chwili skorzystać ze swojego smartfona i nakręcić obserwację, scenę czy rozmowę. Nie oznacza to jednak, że każde takie nagranie będzie filmem etnograficznym wartym pokazywania podczas naszego czy innych przeglądów. Każdego roku dokonujemy selekcji mając na względzie nie tylko wartość poznawczą, ale i artystyczną oraz techniczną pokazywanych filmów.

W niemal 20-letniej historii przeglądu pokazaliśmy kilkaset filmów. Wśród nich znajdowały się i dzieła klasyków filmu etnograficznego (Jean Rouch, Jacek Olędzki…), i najnowsze filmy kręcone zarówno przez etnografów chwytających za kamerę, jak i filmowców obdarzonych wyobraźnią etnograficzną. Staramy się, żeby każda kolejna edycja zaskakiwała naszych widzów.

Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna
im. Witolda Dynowskiego

Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna zostało założone w 2006 roku jako platforma działań wykorzystujących etnologiczne kompetencje poza murami uczelni. Do naszych celów należą budowanie wrażliwości na różnorodność społeczną, popularyzowanie użytecznej społecznie wiedzy wyniesionej z akademickich badań oraz inicjowanie twórczych przedsięwzięć łączących różne środowiska.

SPE realizuje działania edukacyjne, animacyjne, badawcze i popularyzatorskie. Tematyka, którą w nich poruszamy, jest szeroka: zaczynając od zainteresowania tradycyjną kulturą ludową, poprzez badania szeroko rozumianego dziedzictwa kulturowego oraz różnorodności kulturowej, po analizę współczesnych zjawisk społecznych jak np. migracje i uchodźstwo czy pamięć o przeszłości. Działamy na terenie całego kraju, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc o ograniczonym dostępie do kultury i edukacji. Współtworzymy Pracownię Duży Pokój: przestrzeń działań kulturalnych w Warszawie

Wszystkie nasze przedsięwzięcia łączy antropologiczna wrażliwość, która zachęca do pełnego szacunku wsłuchiwania się w historie poszczególnych ludzi, uwzględniania oddolnej perspektywy i różnorodności świata społecznego.

https://etnograficzna.pl

https://www.facebook.com/StowarzyszeniePracowniaEtnograficzna